چرخ دنده و دنده شانه ای
دنده شانه ای چرخ دنده وسیله ای است برای انتقال گشتاور که به کمک آن میتوان مقدار گشتاور و یا سرعت دورانی را کاهش یا افزایش داد. همچنین به کمک چرخ دنده ها میتوان جهت حرکت را تغییر داد.
ساختار:
داخلی‌ترین قسمت چرخ‌دنده توپی میباشد که به محور محرک متصل میباشد. در بیرون این قسمت جان چرخ‌دنده قرار گرفته‌است. بیرونی‌ترین قسمت در جهت شعاعی، محیط چرخ‌دنده Rim میباشد که دندانه‌های چرخ‌دنده در این قسمت قرار می‌گیرند. این بخش از چرخ‌دنده منبع اصلی ایجاد صدا میباشد.
مهم‌ترین اصطلاحاتی که در طراحی چرخ دنده به کار می‌روند عبارت‌اند از:
دایره گام: دایره‌ای فرضی که تمامی محاسبات بر اساس آن انجام می‌گیرد. دایره گام دو چرخ‌دنده درگیر بر هم مماس می‌باشند.
گام محیطی: طول کمانی از دایره گام که بین دو نقطه متناظر از دو دندانه مجاور قرار گرفته‌است.
ارتفاع سردنده: فاصله بین بالای دندانه تا دایره گام.
ارتفاع ته‌دنده: فاصله بین ته دندانه تا دایره گام.
لقی محیطی: فضای خالی بین دو دندانه یک چرخ‌دنده از ضخامت دندانه‌های چرخ‌دنده درگیر با آن در امتداد دایره گام بیشتر است.
چرخ‌دنده‌ها بر اساس وضعیت قرارگیری محورهای دو چرخ‌دنده درگیر نسبت به هم به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
1- چرخ‌دنده‌های با محورهای موازی
2- چرخ‌دنده‌های با محورهای غیرموازی
چرخ دنده شانه ای:
این چرخ دنده‌ها برای تبدیل حرکت دورانی به حرکت خطی استفاده می‌شوند. یک مثال خوب برای این چرخ دنده‌ها فرمان اتومبیل است. فرمان، چرخ دنده ای را می‌چرخاند که با چرخ شانه ای در تماس است. وقتی شما فرمان را می‌چرخانید، با توجه به جهت چرخش فرمان، شانه به سمت چپ و یا راست حرکت می‌کند و باعث حرکت چرخها می‌شود. در برخی از ترازوها نیز برای چرخاندن عقربه از سیستم مشابهی استفاده می‌شود. شرکت تام باهر دارای دو برند دنده شانه ایی گامبینی(Gambini) تایوان و باهر میباشد که از لحاظ کیفیت و قیمت مناسب میباشد.